Alles is energie, zo weten we van Einstein. Het klinkt nagenoeg als een evidentie. Niettemin dringen de gevolgen ervan onvoldoende tot ons door. Energie is geen vaste eenheid. Het verandert continu in relatie tot de omgeving, waar het zelf continu een veranderingsproces teweegbrengt. Alles verandert dus, onvermijdelijk, noodgedwongen.
Je kan krampachtig vasthouden aan de vorige staten van energie. Je kan meesurfen op de onbestemde golf. Of je kan trachten het vast te leggen, als getuigenis van wat een fractie van een moment heeft bestaan. Dit is het startpunt van vele kunstenaars, misschien wel van alle, een moment vastleggen. Met de tijd die ze er mee doorbrengen strekken ze het moment echter uit tot een panopticumperspectief: de kijk op het moment dijt uit in talrijke tegenstrijdige richtingen. Het specifieke tijdsgewricht palmt meer en meer fysieke ruimte in.
Maar wat wanneer je de flux zelf in beeld wilt brengen? Niet enkel een moment, laat staan verschillende opeenvolgende, maar de energie zelf waaraan de momenten onderhevig zijn? Is dit wel mogelijk? Je zou je in zekere zin tot het niveau van de energie zelf moeten begeven.
Het is in hoge mate de betrachting van Nils Verkaeren. Een natuurschilder pur sang, niet zozeer om het feit dat hij het waargenomen voortglijdende landschap in een beeld tracht te vatten, dat deden velen hem voor, maar door de positie die hij inneemt, te midden van de onstuimige energie in en achter het waargenomen landschap. Hij schildert net als een Turner, onderhevig aan de wispelturigheid van de natuurelementen, niet onderdanig, maar als gelijke: de energie die hij in zijn werk opwekt meet zich aan de energie die hem omringt. In zekere zin boetseert hij hierdoor mede de omgeving, die postvat in de beweging van zijn borstel en de verf op het doek. Energie verweeft zich in materie, maar blijft daarin ook werkzaam, rusteloos zoekend naar een blijvende vorm.
De vraag blijft of gedachten en emoties ook een vorm van energie zijn -de hedendaagse metafysische denkers lijken ervan uit te gaan, dat het zelfs de grondslag zou zijn van onze materiele beleving. Zo dit het geval is, is de energie die in het werk van Nils sluipt overdrachtelijk in het kijken ernaar, en de gedachten en emoties die ze bij de kijker weet los te weken.
Het zou verklaren waarom je niet gevoelloos voor het werk kan blijven. Je kan de gedachte vastklampen, of meesurfen met de flux aan gedachten die eruit ontstaan. Welke richting je ook uitslaat, je kan er niet aan ontsnappen: de energie van het werk zit nu ook in jou vervat. Het behoort tot de onweerstaanbare magie van kunst. Wie er vatbaar voor is staat een onuitputtelijke bron aan leven te wachten…
Leave a Reply